Najlepiej sprawdzają się cokoły o wysokości od 30 do 60 cm. Wyższe występują z reguły w domach podpiwniczonych, gdy piwnica jest częściowo zagłębiona w gruncie. W znakomitej większości przypadków mamy dziś do czynienie z cokołami cofniętymi o 2-3 cm w głąb lica elewacji, które nie stwarzają takich problemów, jak cokoły wystające poza lico. Cofnięcie cokołu sprawia, że utworzony nad nim kapinos umożliwia odrywanie się kropelek wody od elewacji i nie powoduje zawilgocenia ściany.

Cokół metodą „na kanapkę“
Obecnie popularną metodą jest wymurowanie cokołu z bloczków betonowych, zabezpieczenie go preparatem hydroizolacyjnym, a następnie przyklejenie na całej ścianie fundamentowej, wraz z cokołem, twardych płyt z polistyrenu ekstrudowanego. Warstwę polistyrenu pokrywa się następnie podwójną warstwą zbrojenia, zatapiając siatkę zbrojącą w zaprawie klejącej.
Tak przygotowany cokół możemy wykończyć na różne sposoby, m.in. materiałami na bazie kamienia naturalnego, okładziną ceramiczną, tynkiem (mają one zapewnić strefie cokołowej odpowiednią trwałość i zmywalność). Gdy na cokole mocujemy płytki ceramiczne, klinkierowe lub kamienne, pamiętajmy o dodatkowym wzmocnieniu połączenia za pomocą kołków, mocowanych poprzez warstwę zbrojoną siatką.

Z kamieniem nie jest łatwo
Do kamiennego wykańczania cokołów stosuje się najczęściej otoczaki, kamienie łupane lub płyty kamienne. Do wmurowania kamieni nadaje się tradycyjna zaprawa murarska. Wykonanie takiego cokołu jest pracochłonne, wymaga dobrania poszczególnych elementów tak, aby uzyskać możliwie jednakowe spoiny. Do przyklejenia płytek z marmurów naturalnych i syntetycznych lub innych kamieni naturalnych, dla uniknięcia ich przebarwień, warto użyć zaprawy klejącej produkowanej na bazie białego cementu.

Mrozoodporne płytki z fugą
Elewacyjne płytki ceramiczne należy przyklejać odkształcalną zaprawą o zwiększonej przyczepności, mrozo- i wodoodporną. Po rozprowadzeniu pacą zębatą zaprawy na podłożu, klej nanosi się również na płytkę i dokładnie ją dociska do podłoża, lekko przesuwając. Czas korygowania położenia płytki wynosi ok. 10 minut. Ważne jest, by dokładnie wypełnić klejem całą przestrzeń pomiędzy płytką a podłożem.
Po upływie 2-3 dni od przyklejania płytek można przystąpić do wypełnienia spoin szybkowiążącą i wysokoelastyczną zaprawą do fugowania w odpowiednio dobranym kolorze. Do spoinowania płytek klinkierowych można też użyć zaprawy z trasem, ograniczającej możliwość wystąpienia wykwitów na cokole.

Ozdobny tynk z kamyczkami
Popularnym i efektownym sposobem wykończenia cokołu jest pokrycie go dekoracyjnym tynkiem mozaikowym. Sprawdzi się tu np. tynk na bazie żywicy akrylowej i barwionego kruszywa kwarcowego — trwały, odporny na zmywanie, ścieranie i uszkodzenia. Inna propozycja to tynk zawierający łamane kruszywo dolomitowe, co pozwala uzyskać końcowy efekt wyprawy tynkarskiej zbliżony do wyglądu kamienia naturalnego. Produkt dostępny jest w 30 gotowych kompozycjach kolorystycznych i 10 na specjalne zamówienie.

Zróbmy cokół na lata
Sebastian Czernik, ekspert producenta chemii budowlanej
Podłoże cokołu, przed położeniem warstwy wykończeniowej, należy odpowiednio przygotować. Szczególnie istotne jest zabezpieczenie budynku przed wodą, zarówno gruntową (hydroizolacje), jak i opadową (drenaż, odprowadzenie z rur spustowych). Powinno być ono odpowiednio mocne i wysezonowane, oczyszczone z brudu i kurzu oraz zagruntowane.
Jeśli zewnętrzna warstwa cokołu została wykonana z materiałów chłonących wodę, np. kamienia, warto zabezpieczyć ją dodatkowo silikonowym preparatem hydrofobizującym. Nie przepuszcza on wody z zewnątrz do podłoża, na które został naniesiony, pozwala natomiast wilgoci przenikać na zewnątrz. Z nienasiąkliwego cokołu woda spływa razem z zanieczyszczeniami.